Leergang voor de aankomende commissaris/toezichthouder in maatschappelijke sectoren 2026-2027
Een complete voorbereiding met verdieping op zorg, welzijn en woningcorporaties. Deze leergang is bedoeld voor mensen die de ambitie hebben om toezichthouder te worden bij een maatschappelijke organisatie als een woningcorporatie, zorg of welzijnsorganisatie. Het ontwikkeltraject bestaat uit zes intensieve eendaagse fysieke bijeenkomsten en één fysieke verdiepende bijeenkomst gericht op de specifieke branche (u heeft de mogelijkheid om voor beide branches de verdiepende dag te volgen). Deze bijeenkomsten zijn verspreid over een jaar en tegelijkertijd gaat u een traineeship volgen bij een Raad van Toezichthouders.
Naast de fysieke bijeenkomsten krijgt u ook toegang tot diverse online colleges die u op een zelfgekozen moment kunt volgen.
Deze leergang is ontwikkeld voor personen die geen of zeer beperkte toezichthoudende ervaring hebben, maar wel beschikken over voldoende kwaliteiten om de functie te vervullen. Bij de samenstelling van de groep deelnemers wordt gezocht naar een diverse groep, waarbij rekening wordt gehouden met de verdeling tussen man en vrouw, personen met diverse culturele achtergronden en uiteenlopende professionele achtergronden (verschillende disciplines en verschillende werkomgevingen).
Uniek ontwikkeltraject door de combinatie van 10 kenmerken:
- Toezicht op maatschappelijke organisaties;
- Zes eendaagse bijeenkomsten met de gehele groep en één (mogelijk twee) branchespecifieke bijeenkomsten;
- Blended learning; diverse online colleges en fysieke bijeenkomsten;
- Relatief kleine en diverse deelnemersgroep met aandacht voor persoonlijke ontwikkelvragen;
- Bijeenkomsten verzorgd door topdocenten met veel praktijkervaring;
- Traineeship van één jaar bij een RvT;
- Twee jaar kosteloos lidmaatschap bij VTW of NVTZ met toegang tot uitgebreid netwerk en relevante actuele informatie over intern toezichthouden;
- Eén jaar kosteloze aansluiting met Persoonlijk Matching Toezichthouder (PMP);
- PE-punten (relevant voor woningcorporatie-sector);
- Certificaat van deelname, uitgereikt door VTW en NVTZ.
Opzet van de leergang
De leergang kent een looptijd van één jaar en start in het voorjaar van 2026. Het geheel bestaat uit zes breed maatschappelijk georiënteerde bijeenkomsten en twee verdiepende bijeenkomsten, waarvan één gericht op de woningcorporaties en één gericht op zorg en welzijn. Afhankelijk vanuit welke branche u zich heeft aangemeld, neemt u deel aan één van deze verdiepende dagen. Het is ook mogelijk om beide verdiepende dagen te volgen. Gedurende de leergang gaat u ook een ‘traineeship’ (stage) volgen bij de RvT van een zorg- of welzijnsorganisatie.
De opleidingsdagen zijn ingevuld met thema’s waar een moderne toezichthouder tegenwoordig mee te maken krijgt. Inhoudelijk krijgt u een aanbod dat een compleet beeld geeft van de rol van toezichthouder. Daarnaast gaat u aan de slag met uw eigen ervaringen in uw stagerol. Gedurende de bijeenkomsten wordt gebruik gemaakt van kennisoverdracht, oefening, dialoog en reflectie.
Bijeenkomsten
- Dag 1: Toezichthouden, een vak!
De eerste bijeenkomst start met een informele lunch en zal na de kennismaking ingaan op het vak van toezichthouden; welke rollen, taken en verantwoordelijkheden komen hierbij aan te pas? Hoe ziet goed samenspel met het bestuur eruit? En wat is good governance en hoe zet u dit op de juiste wijze in als RvT? Tijdens het diner krijgt u de mogelijkheid om het gesprek aan te gaan met ‘nieuwe toezichthouders’ over hun ervaringen als beginnend toezichthouder.
- Dag 2: Waarden gedreven toezicht en maatschappelijke ontwikkelingen
Toezichthouders staan voor de uitdaging om bestuurders te ondersteunen bij het maken van toekomstgerichte keuzes en het realiseren van maatschappelijke impact. Op welke wijze blijft u, vanuit uw rol als toezichthouder, de maatschappelijke betekenis van de organisatie toetsen? En hoe bent u tegelijkertijd een waardevol klankbord voor uw bestuurder?
- Dag 3: Werking van commissies & diversiteit in de raad
Wat is de rol van commissies van de Raad van Toezicht en hoe gaat dit in zijn werk? In deze bijeenkomst krijgt u inzicht in de taken en verantwoordelijkheden van de commissies én de balans met de verantwoordelijkheid van de Raad. Ook bekijken we hoe het samenspel tussen de commissie en de Raad bijdraagt aan zorgvuldige besluitvorming. Tevens gaat u in deze bijeenkomst in gesprek over de meerwaarde van Diversiteit & Inclusie binnen de Raad en het belang van (toezicht op) diversiteit en inclusie in de organisatie waar u toezichthouder bent.
- Dag 4.1: Verdieping in woningcorporaties (VTW-specifiek)
Van tevoren volgt u de online colleges ‘De wereld van de woningcorporaties’ en ‘Financiën voor de niet-financiële commissaris van woningcorporaties’. Gedurende de bijeenkomst gaat u, middels casussen, dieper in op deze onderwerpen en voert u het gesprek met een ervaren corporatiebestuurder en de directie van de VTW over onder andere de maatschappelijk opgave en de visie van de VTW.
- Dag 4.2: Verdieping in Zorg & Welzijn (NVTZ-specifiek)
Van tevoren volgt u het online college ‘Het Nederlands Zorgstelsel’. Gedurende de bijeenkomst gaat u met een ervaren zorgbestuurder en NVTZ in gesprek over de bedoeling en waarden van de Zorg & Welzijnsmaatschappij, en de visie van NVTZ. Verder verdiept u zich in het toezicht op kwaliteit en veiligheid. Tenslotte gaat u aan de slag met financiële casussen.
- Dag 5: In de boardroom
Een toezichthouder moet communicatief het nodige in zijn mars hebben om tot de kern van een voorgenomen bestuursbesluit te komen, om vervolgens een goed onderbouwd standpunt te bepalen.
Binnen en buiten de boardroom spelen zich voortdurend groepsdynamische processen af. Tussen (leden van) de Raad en de bestuurder(s), maar ook tussen de toezichthouders onderling. Hoe dergelijke processen te herkennen zijn en hoe dat in goede banen te leiden valt, wordt besproken en geïllustreerd. Vooral wordt er intensief geoefend met simulaties.
- Dag 6: Toekomstgerichte thema's voor goed toezicht
Belangrijk in uw rol als toezichthouder is om vooruit te blijven kijken, onder andere op het gebied van potentiële samenwerkingen, maar ook met betrekking tot het toepassen van AI en het gebruik van data met de bijbehorende risico’s.
- Hoe neemt u als toezichthouder bewust uw rol in het netwerk van de organisatie, in relatie tot de rol en bijdrage van de eigen organisatie binnen het netwerk, en welke helpende of juist hinderende relaties spelen daarbij een rol voor uw organisatie?
- Hoe kunnen eventuele cyberrisico’s beheersbaar gemaakt worden en welke ethische dilemma’s spelen hierin een rol? Wat is uw rolopvatting en hoe handelt u als toezichthouder?
- Hoe kunt u AI gebruiken in de eigen rol van toezichthouder?
- Dag 7: Oefenen met casussen vanuit het traineeship
Op de laatste dag van de leergang gaat u samen aan de slag met de casussen die u zelf inbrengt, de input hiervoor haalt u uit uw eigen ervaringen vanuit uw traineeplek. Daarbij wordt er ook tijd besteed om de, door uzelf opgehaalde, feedback vanuit uw stageplek bespreekbaar te maken. Wat kunt u met deze feedback? Op welke wijze kunt u zelf aan de slag met uw ontwikkeling? In het laatste gedeelte van de slotbijeenkomst volgt, tijdens een informeel diner, de certificaatuitreiking verzorgd door de NVTZ, VTW en de NVTZ- en VTW Academie.
Meerwaarde
De leergang wil voor potentiële toekomstige toezichthouders de kans op toegang tot een Raad van Toezicht vergroten. Daarmee draagt het traject bij aan hoogwaardige diversiteit in RvT’s en het versterken van het intern toezicht. Met als uiteindelijk streven om van waarde te zijn voor de opgave van een maatschappelijke organisatie als een woningcorporatie of zorg- of welzijnsorganisatie.
Deze leergang biedt onder andere de volgende waardevolle aspecten:
- Diverse werkvormen zoals dialoogsessies, casusoefeningen, korte simulaties, online colleges en adviesgesprekken;
- Een traineeship van één jaar;
- Focus op uw eigen leervraag en ontwikkeling;
- Een programma gericht op de bredere maatschappelijke sector én met verdieping per sector;
- Bijeenkomsten verzorgd door experts met casuïstiek uit verschillende maatschappelijke sectoren;
- Integraal programma met actuele onderwerpen;
- Kleine deelnemersgroepen tot maximaal 16 deelnemers.
Na afronding van de leergang ontvangt u:
- Eén jaar lang kosteloze aansluiting bij het matchingplatform, voor RvT’s, PMP;
- Toegang tot het netwerk van NVTZ of VTW, middels een aspirant lidmaatschap van twee jaar;
- Bij de aansluiting van het netwerk van de brancheverenigingen NVTZ en VTW krijgt u de mogelijkheid om uw netwerk te vergroten, (online) bijeenkomsten te volgen en krijgt u toegang tot veel branche-informatie.
Kortom: Een uniek aanbod om zo goed mogelijk beslagen ten ijs te komen voor het succesvol vervullen van de rol van toezichthouder in het maatschappelijk domein. Het ontwikkeltraject ondersteunt u om deze rol in de praktijk daadwerkelijk met vertrouwen en deskundigheid uit te voeren.
Oud deelnemers
Benieuwd wat deze leergang voor u kan betekenen? Lees de volgende interviews van oud deelnemers van de leergang.
- De meerwaarde van een traineeship – Oud-deelnemer Elger Niels en docent Koos Parie over de Leergang ‘De aankomende commissaris’.
- Oud-deelnemer Frits van der Velden blikt terug op leergang ‘De aankomende commissaris’: “Het leert je kritisch denken in de boardroom”
Docenten
De bijeenkomsten worden per thema gegeven door ervaren experts. Zij zijn allen bekend met het werkveld van een toezichthouder bij een woningcorporatie en/of zorgorganisatie en/of welzijnsorganisatie. Als kerndocent is Marjolein Sulter verbonden aan deze leergang. Marjolein is bij de breed maatschappelijk georienteerde bijeenkomsten aanwezig en houdt hierbij de rode draad in het vizier.
Kerndocent Mr. drs. Marjolein Sulter – Zeinstra
Marjolein Sulter is jurist en ervaren toezichthouder. Zij adviseert organisaties op het gebied van governance, ondernemingsrecht en privaatrecht, en begeleidt regelmatig zelfevaluaties. Zij deed ruime ervaring op als advocaat, maar ook was zij jarenlang werkzaam bij een groot accountantskantoor. Vanaf 2013 is Marjolein actief als toezichthouder, veelal in de rol van voorzitter. Haar eigen kennis en ervaring met governance dynamics vertaalt zij naar praktische tips voor de toezichthouder. Waar moet u op letten bij een RvT-vergadering? Hoe gaat u met uw verschillende rollen om? Wat zijn de valkuilen? Zij heeft niet alleen aandacht voor de regels (wat mag en wat moet), maar ook voor de praktijk (wat is handig en verstandig). Opdrachtgevers en collega’s omschrijven Marjolein als rolbewust, betrokken, zorgvuldig, praktisch en doelgericht.
Cursusmateriaal
Er wordt gebruik gemaakt van een online leeromgeving, zodat u zich kan voorbereiden op de fysieke bijeenkomst door middel van opdrachten en documentatiemateriaal. Ook krijgt u de mogelijkheid om Online Colleges aanvullend te bekijken om een inhoudelijke update te krijgen op een bepaald thema.
Toelatingsvoorwaarden voor deelname programma
Onderstaand treft u richtinggevende verwachtingen aan die bij de selectie van de deelnemers worden getoetst. Op basis hiervan wordt bepaald of u wordt uitgenodigd voor een intakegesprek:
- Ervaring met bestuurlijk werk;
- Strategisch denkvermogen (HBO werk- en denkniveau);
- Interesse en sensitiviteit voor maatschappelijke ontwikkelingen en vraagstukken;
- Sensitiviteit voor integriteitsvraagstukken en een goed ontwikkeld moreel besef;
- Communicatieve en sociaalvaardige teamspeler;
- Stevige persoonlijkheid met vermogen tot zelfreflectie en een onafhankelijke geest;
- Verantwoordelijkheid kunnen en durven nemen;
- Een onafhankelijke geest;
- Sterke en reële motivatie voor een toezichtfunctie bij een maatschappelijke sector.
Traineeship bij een RvT
Uitgangspunt is dat u zelf actief woningcorporaties, zorg- of welzijnsorganisaties, benadert om een traineeplek te verwerven. Lukt dat niet, dan kan een beroep worden gedaan op hulp van de NVTZ Academie. De definitieve afspraken worden gemaakt door de NVTZ Academie. U kan van het traineeship het volgende verwachten:
- De trainee kan in principe alle vergaderingen van de RvT en zijn commissies bijwonen en ontvangt in principe alle stukken en overige informatie, die de toezichthouders ontvangen. Uitzonderingen zijn mogelijk, bijvoorbeeld wat de beoordeling en beloning van de bestuurder betreft;
- Andersom is de trainee gehouden om in principe alle RvT-vergaderingen bij te wonen en zich daarop gedegen voor te bereiden;
- De trainee participeert in de vergaderingen, maar heeft geen stem. Hierbij mag van de trainee uiteraard wel de nodige sensitiviteit voor haar/zijn bijzondere positie worden verwacht;
- Een lid van de RvT is contactpersoon voor de trainee;
- De trainee verleent gedurende het traineeship geen betaalde of onbetaalde diensten aan de organisatie of de RvT, anders dan die verbonden zijn aan een Raad van Toezicht of de inhoud van het traineeship. Wel kan de trainee iets terug doen dat verband houdt met zijn/haar traineeship, zoals het terugkoppelen van zijn/haar observaties of het opstellen van een discussienotitie over een voor de RvT actueel governance-onderwerp. Vooraf kunnen daar afspraken over worden gemaakt;
- De trainee dient vertrouwelijk met de verkregen informatie om te gaan. De trainee kan een onkostenvergoeding ontvangen. Van de corporatie wordt niet verwacht dat de trainee een honorering ontvangt die vergelijkbaar is met die van de toezichthouders. Immers, de trainee heeft niet de verantwoordelijkheden van een toezichthouder.
*De NVTZ Academie zal geen beoordeling uitspreken over de inhoud van het traineeship. Dit is een onderdeel tussen de betreffende woningcorporatie en de trainee.
Certificaat
Na afronding van deze leergang ontvangt u van de NVTZ Academie een certificaat van deelname. Voorwaarde hiervoor is het proactief volgen en afronden van alle onderdelen.
Selectieprocedure
Aanmelden kan door middel van het sturen van uw CV en motivatiebrief naar: academie@nvtz.nl o.v.v. sollicitatie “Leergang voor de aankomende toezichthouder in de maatschappelijke sector”.
Na een eerste selectieronde op basis van uw CV en motivatiebrief vindt (onder regie van Avicenna) met de geselecteerde kandidaten een persoonlijk intakegesprek van circa één uur plaats. In samenspraak met NVTZ en Avicenna worden de kandidaten geselecteerd en wordt de definitieve kandidatenlijst van maximaal 16 deelnemers opgesteld.
Kosten
Het deelnamebedrag voor deze leergang bedraagt € 5.950, - voor de zes collectieve fysieke bijeenkomsten en één verdiepende sectorale fysieke bijeenkomst. Dit bedrag is inclusief kosten voor studiemateriaal, online colleges, aspirant lidmaatschap NVTZ en deelname aan PMP. Het bedrag is exclusief accommodatie en cateringkosten á €775,-. Indien u twee verdiepende sectorale fysieke bijeenkomsten wilt volgen, betaalt u hiervoor een eenmalig extra bedrag van €375,-. BTW is niet van toepassing.
Annuleringsvoorwaarden
Bij annulering vanaf één maand tot twee weken voor aanvang van de leergang brengen wij u 50% van de kosten in rekening. Bij annulering korter dan twee weken voor aanvang van de leergang brengen wij u 100% van de kosten in rekening. Bij verplaatsing van een opleidingsdag zijn wij genoodzaakt om €95,- locatiekosten in rekening te brengen. De NVTZ Academie behoudt zich het recht voor de datum van de leergang, de locatie of de kosten te wijzigen. Een inschrijving kan in dat geval kosteloos worden geannuleerd. Voor meer informatie kunt u ons altijd bellen op 0570 76 00 06 of mailen naar academie@nvtz.nl.
