Toezichthouders in verpleeghuizen en thuiszorg (de VVT-sector) hebben tijdens de eerste corona-golf in het voorjaar van 2020 zowel meer intensiteit als meer distantie ervaren. Soms tot tevredenheid, maar soms ook leidend tot gevoelens van onmacht en twijfel.  Deze ervaringen deelden toezichthouders in de VVT met elkaar tijdens een onderzoek in opdracht van de NVTZ. Centrale vraag was: wat ervaren de toezichthouders in de VVT-sector in de praktijk? Doordat het onderzoek in de zomer van 2020 plaatsvond stond dat in het licht van corona. 

Alle resultaten van het onderzoek vindt u in een video-presentatie van de onderzoeker Thijs Homan. 

Waar ging het onderzoek over? 

• Hoe verliep de samenwerking met de bestuurder tijdens de corona-crisis van dit voorjaar?  
• Wat betekent toezichthouden als je niet meer zelf rond kan lopen in de organisatie en je de warme contacten met de andere raad van toezicht-leden, bewoners en medewerkers moet missen?  
• Als de bestuurder veel vrijheidsgraden nodig heeft om snel te handelen, waar richt het toezicht zich dan op: op de inhoud en processen of vooral op het welzijn van de bestuurder?  
• Als de rol van de voorzitter van de raad van toezicht prominenter wordt, wat is dan de toegevoegde waarde van de overige leden van de raad van toezicht?  
• Welke emoties ervoer men? Hoe ging men daar mee om richting elkaar binnen de rvt en richting de bestuurder? Zeker als er alleen digitaal met elkaar gecommuniceerd kan worden. 

Het onderzoek is uitgevoerd door prof. (em.) dr. Thijs Homan, samen met drs. M. Kieft van de Open Universiteit Nederland. Om het onderzoek zo goed mogelijk te laten aansluiten bij de directe praktijk is samen gewerkt met een ontwerpteam van toezichthouders die meerdere keren deelnamen aan een reflectieve dialoogsessie. Daarnaast hebben 55 toezichthouders op 10 juli 2020 deelgenomen aan een online chatsessie (de zogenoemde Sensemaker). 

Wat blijkt?
In veel gevallen zijn de veranderingen in de wijze van toezichthouden min of meer spontaan tot stand gekomen. De rode draad bij de veranderde onderlinge verhoudingen was dat zowel de intensiteit als de distantie zijn genomen. Soms tot tevredenheid stemmend. Maar soms ook leidend tot gevoelens van onmacht, twijfel, frustratie en boosheid. De ‘hamvraag’ is dan natuurlijk: moeten we het bij een eventuele volgende corona-golf nou net zo aan gaan pakken? 

Onderzoeksresultaten als gespreksstarter 
De lessons learned uit het onderzoek kunnen worden gebruikt als gespreksstarter om als rvt en bestuur met elkaar in gesprek te gaan. Hoe is het bij andere VVT-organisaties gegaan? Hoe verhoudt zich dat tot datgene dat wij gedaan hebben? Waar zitten verschillen en overeenkomsten? En wat vinden we daarvan? Gaan we ons toezicht, de samenwerking met de bestuurder en de interne en externe stakeholders op dezelfde manier aanpakken of gaan we dingen anders doen?  

Video: presentatie onderzoeksresultaten 
Meestal leiden onderzoeken tot onderzoeksrapporten. Bij dit onderzoek pakken we het anders aan. In onderstaande videopresentatie vindt u al de onderzoeksresultaten. Aan het eind van die presentatie wordt een aantal reflectievragen genoemd die behulpzaam kunnen zijn bij het gesprek over het functioneren tijdens een volgende corona-golf of andere crisis. 

NVTZ organiseert gesprek met andere toezichthouders 
In vervolg op dit onderzoek organiseert de NVTZ op 3 november 2020 een online bijeenkomst voor toezichthouders in de VVT om met elkaar in gesprek te gaan over hun rol in deze periode en over toezicht houden in relatie tot het kwaliteitskader verpleeghuiszorg. 

Alle informatie over de bijeenkomst op 3 november 2020.