Werk in welzijn en zorg is onderhevig aan een transitie. Het besef dat werk in transitie is, is cruciaal voor de rol van de raad van toezicht. Een transitie is een proces dat wordt gekenmerkt door fundamentele en onomkeerbare veranderingen. Binnen de zorg en welzijn spelen daarin veel (schijnbare) tegenstellingen, belangen en perspectieven. Wat vraagt dit van toezichthouders?

In een recente publicatie heeft de NVTZ de rollen van de toezichthouder opgerekt. Die zijn uitgebreid beschreven in een brochure van de NVTZ De rol van de raad van toezicht in Zorg voor goed werk (November 2022). Het gaat om de volgende verschuivingen:

1. Eerst congruentie met maatschappelijke opgaven, dan compliance.
2. Een strategisch partnerschap in plaats van enkel een klankbord.
3. Van enkel een smalle werkgeversrol naar ook een brede werkgeversrol.
4. De raad van toezicht als hoeder van de dialoog in plaats van ambassadeur.

Deze rolverschuivingen betekenen iets voor de manier waarop toezichthouders het gesprek voeren: met belanghouders, binnen de organisatie en binnen de RvT vergaderingen.

Een 'nieuwe' toezichthouder is in staat om: dialoog te voeren over transities en andere complexe onderwerpen; met elkaar te kijken vanuit een gedeeld moreel kompas; is in staat om zowel naar hard- als soft controles te kijken; en om flexibel te schakelen tussen de verschillende vormen van overleg, zowel met de bestuurder als met collega’s, als binnen de organisatie, als met (andere) belanghouders. Daartoe is het noodzakelijk dat de toezichthouder niet alleen zelf, maar ook bijdragen aan een klimaat waarin dialoog wordt gevoerd vanuit verschillende perspectieven en een gedeeld moreel kompas. Een toezichthouder kan dat, als die reflectief en effectief kan schakelen tussen gespreksvormen, tussen perspectieven in zichzelf en tussen gedragsstijlen. Dit is van toepassing in relatie tot de medetoezichthouders, de bestuurders en de belanghouders in het maatschappelijke netwerk. Zodat ‘toezien’ gebeurt vanuit de maatschappelijke rol en opdracht van de organisatie, binnen de complexiteit waar de organisatie mee te maken heeft. Dit duiden we aan als de 'toezichthouder als hoeder van de dialoog'.

Omdat Dialogisch Leiderschap hier concrete handvatten voor biedt, is dit leertraject is gebaseerd op de theorie en methode van Dialogisch Leiderschap.

Doelgroep

De toezichthouder als hoeder van de dialoog is een opleiding gericht op toezichthouders van alle ervaringsniveaus, die echter wel een basisopleiding ‘toezicht houden’ hebben gevolgd.

Programma

Het programma bestaat uit drie delen:

• Deel 1: Theorie door het volgen van een online college inclusief opdrachten en het voorbereiden van een casus (te volgen op een door de deelnemers gewenste tijd tot 2 weken voorafgaand aan deel 2).
• Deel 2: Een fysieke bijeenkomst (van 10.00 tot 17.00 uur) waarin dieper wordt ingegaan op de relatie met belanghouders en op de gemaakte opdrachten.
• Deel 3: Na het toepassen in de praktijk volgt er een online terugkombijeenkomst (gezamenlijk 2 uur) om terug te kijken op het traject en het effect op de eigen situatie te bespreken.

Onderwerpen:

• Wanneer gebruikt u welke gespreksvorm?
• Wanneer kiest u voor het inzetten van de dialoog?
• Hoe organiseert u op effectieve en authentieke wijze de dialoog?
• Hoe creëert u in uw positie-repertoire als toezichthouder de ‘hoeder van de dialoog’?
• Hoe creëert en onderhoud u de condities voor een dialoog over complexe vraagstukken, intern en extern?

Voorbeelden van in te brengen casuïstiek:

• ‘De organisatie waar ik toezicht op houd heeft negatieve opmerkingen van de inspectie gekregen. Hoe voer ik hierover het gesprek met de bestuurder, zodanig dat die de echte issues en onzekere factoren op tafel kan leggen?’
• ‘Hoe ga ik de dialoog aan met externe belanghouders, zonder daarin onbewust beloftes te doen die ik vanuit mijn positie als toezichthouder niet kan maken?’
• ‘Mijn collega toezichthouder vindt dat de bestuurder transparant rapporteert en vindt het daarom niet nodig dat we uitgebreid in gesprek gaan met de bestuurder en de organisatie. Ik vind dat wij pas een volledig beeld krijgen als we ook doorvragen en een vrijer gesprek voeren. Dit leidt tot irritatie in de vergaderingen: mijn collega vindt mij te veel gericht op detail en te veel sturen, tevens vind ik haar teveel op afstand staan.’

De beoogde betekenis van het leertraject voor elke deelnemer

De deelnemer begint aan het leertraject met basiskennis en inzicht in de governance van toezichthouders en van de organisatie(s) waar hij/zij toezichthouder is. De deelnemer vervult nu een toezichthoudende functie. Na dit leertraject

• kan de deelnemer de condities voor de passende gespreksvoering, in het bijzonder de dialoog creëren en onderhouden;
• heeft de deelnemer een start gemaakt met zelfreflectie op het eigen positierepertoire;
• kan de deelnemer toezien op de kwaliteit van dialoog.
• heeft de deelnemer een opvatting ontwikkeld over de dialoog met belanghouders, de omgang met soft controls en hoe de maatschappelijke impact en koers van de organisatie bij alle besluiten in beeld blijft.

Het leertraject is gericht op actief toepassen, stevige reflectie en feedback en op oefenen met en leren van elkaar.

Ervaringen van deelnemers

"Dialoog is zeker nog iets wat niet in veel raden gebezigd wordt, terwijl dit zeker van toegevoegde waarde kan zijn. De leergang geeft voldoende handvatten om er mee te gaan experimenteren in de raad."

"Het heeft me bewuster gemaakt van mijn eigen inbreng in mijn rol en door het contact met collega's ook weer alternatieven laten zien."

Kosten

NVTZ-leden: € 1.075,-
Niet-leden: € 1.343,75

Deze sessie is bedoeld voor personen die al toezichthouder zijn. Bent u nog geen toezichthouder maar wel oriënterend naar deze functie? Dan verwijzen we u graag naar de "Oriëntatiesessies voor de aankomende toezichthouder in zorg en welzijn".

Annuleringsvoorwaarden

Bij annulering vanaf één maand tot twee weken voor aanvang van de opleiding brengen wij u 50% van de kosten in rekening. Bij annulering korter dan twee weken voor aanvang van de opleiding brengen wij u 100% van de kosten in rekening. Bij verplaatsing van een opleidingsdag zijn wij genoodzaakt om €95,- locatiekosten in rekening te brengen. U kunt zich natuurlijk altijd, zonder extra kosten, laten vervangen door een collega toezichthouder; informeer ons hierover per mail. De NVTZ Academie behoudt zich het recht voor de datum van de opleiding, de locatie of de kosten te wijzigen. Een inschrijving kan in dat geval kosteloos worden geannuleerd. Voor meer informatie kunt u ons altijd bellen op 0570 76 00 06 of mailen naar academie@nvtz.nl.